Gisteravond was ik, direct na het avondmaal, op mijn bed in slaap gesukkeld. Om half twaalf werd ik wakker in het midden van een droom … oei, ik had mijn blog nog niet gepleegd! Met spreekwoordelijke West-Vlaamse courage heb ik alle energie bijeen gesprokkeld die er nog over was. Hoewel naar mijn bescheiden oordeel wat ondermaats, stond het verhaal van de dag om half één op het internet. Niemand moest straks op zijn honger zitten, zoals ik er gisteren namiddag heb op gezeten.

Een nieuwe dag, een nieuw geluid. Vandaag was ik op stap met een fotograaf (en nog drie andere passagiers). Ik zeg dat in het mannelijk enkelvoud maar in feite waren de “fotografen” eveneens met vier: één chauffeur (m), één gids/vertaalster (v), één fotografe (v) en … één “security détaché” (mannelijk natuurlijk). Samengepakt in een busje met 10 plaatsen waren we om 9u onderweg voor een ronde langs mooie plekken: het Maracanã stadion, de Botanische Tuinen, enkele fotogenieke stranden, plus de uitzichten op de “laguna” en de baai van Janeiro.

Ik had me voorgenomen om niet meer over temperatuur te schrijven, maar de dag stond bol van temperaturen. Daartoe behoren uiteraard de gewone luchttemperatuur en het dauwpunt, maar ook de kleurentemperatuur, de lichaamstemperatuur en allerlei vleestemperaturen, ze kwamen allemaal aan bod. Over de eerste twee kan ik kort zijn: het was de ganse dag ongeveer 32° en zo vochtig dat het warme water om 17u met bakken uit de oververzadigde hemel gutste. Op dat moment waren dauwpunt en luchttemperatuur noodzakelijkerwijs aan elkaar gelijk.

Verreweg de interessantste temperaturen waren de drie anderen. In Barbados (het lijkt al een eeuwigheid geleden) was de excursie “fotografie in de tropen”, wat betreft kennis opdoen, een maat voor niks geweest. De lieftallige Fabrizia was uit ander hout gesneden: ze bracht ons direct op temperatuur. Voor iemand zijn of haar fantasie de vrije loop laat, wil ik duidelijk stellen dat het hier kleurentemperatuur betreft. Thuis horen we daarover, in het beste geval, alleen spreken in verband met licht en donker; vroeger hadden we ook film voor kunstlicht en kaarslicht en daglicht, die allemaal een verschillende temperatuur hebben. In de tropen, met doorgaans hel licht en verschillende soorten schaduw, dank zij de levenslustige vegetatie, moet je bij elke verandering van omgeving de kleurentemperatuur “in het oog houden”, want de camera’s hebben daar zelf geen automatisch oog voor! Vooral in de Botanische Tuinen, verscholen tussen bamboe en andere soorten van riet, was ze, om de beste kiekjes te pakken, altijd beschikbaar, met raad en, waar nodig, daad.

Het zal geen verbazing wekken dat de kleurentemperatuur op het strand slechts éénmaal moet worden ingesteld. Immers er is geen groen vegetatie, wel veel kleurrijk leven. Met hun vijf kilometer lange gekromde ruggen en halsbrekende uitzichten verdienen Ipanema en Copacabana al de roem die ze over de jaren hebben vergaard. Het zal niemand verbazen dat de lichaamstemperatuur in deze omgeving de voornaamste variabele is. Daarbij denk ik dan in de eerste plaats aan de warmte van het gefotografeerde object, laat ons zeggen “de baders”. Langs de kant van “de daders” valt dat, mits de fotograaf zich niet laat opzwepen door mogelijk aanstootgevende taferelen in de grote hete zandbak, nogal mee. Ook al omdat Fabrizia voortdurend onderrichtingen gaf over focus en lichtinval, heb ik bij mezelf geen merkbare verhoging van temperatuur of polsslag vastgesteld. Wellicht is dat ook toe te schrijven aan het feit dat ik me altijd meer heb aangetrokken gevoeld tot de stoïcijnse eerder dan tot de epicuristische leer. Leuk detail en misschien nuttige informatie: monokini’s zijn bij wet verboden.

In het voorbijgaan wil ik toch even aanstippen dat er op Ipanema een strakke organisatie gehanteerd wordt, aan de hand van palen en vlaggen met nummers van 1 tot 11. Zo is nummer 9 het strand voor de “mooie mannen en vrouwen”, 10 voor de “rijke mannen en vrouwen” en 11 voor de “mannelijke en vrouwelijke beroemdheden”. Om op dat gereserveerde (doch openbare) strand te stoeien, baden of gewoon te liggen hoef je geen bewijs of toegangsticket! Als je denkt dat je mooi bent dan ga je naar 9, als je vindt dat je rijk bent dan ga je naar 10, en als je jezelf sterallures toedicht dan ga je naar 11! Zo simpel is dat in Brazilië, een doodgewone volksdemocratie. Het mag zeker en vast gezien worden.

Tenslotte wil ik het nog hebben over de vleestemperatuur. Na het zware fotografische werk en de volgehouden concentratie, waren we uitgenodigd op een typische Rio de Janeiro lunch. Man, man, man, om je vingers van af te likken. Dan heb ik het niet zozeer over al het rondlopende vlees, eveneens variërend van licht gebakken tot zwart geblakerd, maar vooral over wat er op het grootgeschapen bord komt te liggen. Naast een tropisch buffet – stel je voor: verse palmharten à volonté, biefsteak-tomaten en exotisch fruit – lopen er ontelbare mannen met vleesvolle spiesen en vlijmscherpe messen af en aan. Bij het aan tafel gaan krijg je een klein cirkelvormig kaartje, met langs de éne kant “Sim” en langs de andere “Naõ”. Als je “sim” naar boven legt, volgt er een ononderbroken stroom van mannen-met-spiezen: alle mogelijke sneden van “Braziliaanse bief”, varken- en lamsvlees, in alle mogelijke “cuissons” (vandaar referentie naar vleestemperatuur!) , af en toe bereid met speciale kruiden – en allemaal op de BBQ gebraden. Een absoluut genot voor carnivorenpapillen en -pupillen! Het is met ogen en tanden smullen geblazen.

Voor de voetballiefhebbers nog dit: ik ben blij te kunnen meedelen dat ik het Maracanãstadion heb bezocht, en één van de laatste foto’s heb mogen maken van de oorspronkelijke tempel. Het park wordt in de komende maand voorgoed gesloten en omgebouwd voor het WK2014. Ik heb ook kans gezien om in de voetsporen van Pelé en Jairzinho te treden en hoop uit de grond van mijnvoetbalhart dat dit binnen enkele weken op het veld zijn vruchten zal afwerpen!

Het is nu tien voor twaalf. We zijn juist terug de oceaan opgevaren. Het Suikerbrood ligt donker aan de rechterkant, terwijl Copacabana één lange, rechte, rijkverlichte lijn trekt. Langs die lijn merk je, hier en daar, kleine driehoekjes die tot de heuveltop reiken, met heel veel kleine twinkelende lichtjes. De éne wereld is de andere niet …

Prinsendam, dinsdag 1 februari 2011

Morgen nog één keer stoppen in het onmetelijke Brazilië